Czym jest intercyza małżeńska?

Zawarcie związku małżeńskiego powoduje powstanie wspólności majątkowej małżeńskiej.

Oznacza to, że od momentu ślubu strony będą budować majątek wspólny i będą zarządzać nim razem.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego?

Zgodnie z przepisem art.31 par. 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w szczególności w skład majątku wspólnego wchodzi:

1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków (np.: z najmu mieszkania wchodzącego w skład majątku osobistego);
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875).

Co to jest intercyza?

Intercyza to umowa majątkowa małżeńska, którą możemy zawrzeć przed ślubem, jak i w trakcie trwania związku małżeńskiego.

Zawarcie intercyzy przed ślubem nie powoduje powstania wspólności majątkowej, a w trakcie trwania małżeństwa usuwa wspólność majątkową (art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Jakie są rodzaje intercyzy?

Mamy kilka rodzajów intercyzy:

• intercyza przed ślubem – oznacza, że każdy z małżonków zachowuje swój majątek odrębny i nigdy nie dochodzi do powstania wspólności majątkowej;
• intercyza po ślubie – oznacza to, że ustaje wspólność majątkowa między małżonkami i od tej chwili każdy z małżonków będzie budować swój majątek odrębny. Przy czym w przypadku rozwodu będzie konieczne przeprowadzenie podziału majątku, który powstał przed zawarciem intercyzy;
• intercyza rozszerzająca wspólność majątkową – pozwala doprowadzić do sytuacji, w której majątki odrębne małżonków, nabyte przed zawarciem małżeństwa, będą wchodzić w skład wspólności majątkowej. Oznacza to, że jeżeli np.: jeden z małżonków zakupił samodzielnie przed ślubem nieruchomość, to będzie ona objęta wspólnością majątkową, czyli będzie należeć do drugiego małżonka. Przy czym zgodnie z przepisem art. 49 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie możemy rozszerzyć wspólności majątkowej na:

1. 1. przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny;
   2. prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
   3. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
   4. wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
   5. niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

• intercyza ograniczającą wspólność majątkową – pozwala na wyłączenie z majątku wspólnego niektórych przedmiotów, które według przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego normalnie weszłyby do majątku wspólnego;
• intercyza z wyrównaniem dorobków – ma zalety ustroju pełnej rozdzielności oraz ustroju wspólności. Wychodzi on naprzeciw potrzebom małżonków, którzy pragną zachować niezależność majątkową (zwłaszcza w sytuacji gdy któryś z nich prowadzi działalność gospodarczą), a jednocześnie w określonym stopniu zapewnia małżonkowi ekonomicznie słabszemu ochronę po ustaniu ustroju.

Reżim ten bowiem w czasie jego trwania funkcjonuje na tych samych zasadach co pełna rozdzielność majątkowa, której podstawowym założeniem jest autonomia każdego z małżonków tak w zakresie dotyczącym przynależności przedmiotów majątkowych, jak i w sferze zarządu oraz w sferze pasywów.

Gdy zaś omawiany ustrój ustaje, umożliwia on temu małżonkowi, którego dorobek jest mniejszy, „uczestnictwo w dorobku współmałżonka” (Fras Mariusz (red.), Habdas Magdalena (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Opublikowano: WKP 2021)

Co daje intercyza po ślubie?

Intercyza zawarta już w trakcie trwania związku małżeńskiego oznacza to, że ustaje wspólność majątkowa między małżonkami i od tej chwili każdy z małżonków będzie budować swój majątek odrębny.

Przy czym w przypadku rozwodu będzie konieczne przeprowadzenie podziału majątku, który powstał przed zawarciem intercyzy.

Czy warto brać intercyzę?

Odpowiedź nie jest taka oczywista, bo to zależy od modelu naszego związku 😉

Jeżeli każdy z małżonków dobrze zarabia i dzielimy się obowiązkami domowymi, to zalecam zawarcie intercyzy jeszcze przed ślubem.

W przypadku, kiedy są pomiędzy małżonkami duże dysproporcje w zarobkach, a obowiązki domowe i opieka nad dziećmi spoczywa głównie na jednej osobie, to nie zalecam podpisania intercyzy.

Dlaczego?

Bo osoba zajmująca się domem będzie w tej sytuacji po prostu stratna.

Wiele osób zapomina o tym, że jak kupujemy wspólnie nieruchomość, to fakt wpisania jednego z małżonków jako współwłaścicieli wcale nie gwarantuje mu, że przy podziale majątku otrzyma równowartość połowy mieszkania.

Rozdzielność majątkowa oznacza, że każdy zarabia na siebie.

W sprawie o podział majątku zacznie się zwyczajne liczenie kto ile dał na zakup nieruchomości.

Równie dobrze może się okazać, że pomimo bycia współwłaścicielem w częściach równych tak naprawdę przysługuje nam np.: 10 % wartości nieruchomości, bo tylko tyle pieniędzy przekazaliśmy na jej zakup.

Kiedy robi się intercyzę?

Intercyzę można zawrzeć przed notariuszem albo przed sądem.

Przed notariuszem możemy podpisać umowę o rozdzielności majątkowej, jeżeli jesteśmy zgodni w tym zakresie i nie ma pomiędzy nami sporu.

Przed sądem żądamy ustanowienia rozdzielności majątkowej w przypadku braku zgody drugiego małżonka oraz jeżeli dochodzimy ustanowienia rozdzielności z datą wsteczną.

Co daje intercyza w razie rozwodu?

Aby móc przeprowadzić podział majątku pomiędzy stronami musi istnieć stan rozdzielności majątkowej.

Rozdzielność majątkowa powstaje na skutek prawomocnego orzeczenia rozwodu, zawarcia intercyzy przed notariuszem lub orzeczeniem sądu rejonowego o ustanowieniu rozdzielności majątkowej.

Bardzo często wieloletnie postępowania o rozwód opóźniają podział majątku pomiędzy stronami. Dlatego strony zawierają taką umowę przed notariuszem lub w przypadku braku zgody występują do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Osobiście zalecam w przypadku sporu o ustanowienie rozdzielności majątkowej złożenie obok pozwu o rozwód także pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Sprawy o rozdzielność trwają dużo krócej niż sprawy o rozwód, a pozwoli to zaoszczędzić czas i dużo szybciej załatwić wszelkie sprawy finansowe z byłym małżonkiem.

Intercyza z datą wsteczną

Składając pozew o rozdzielność majątkową do sądu możemy żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.

Najczęściej jako datę, od kiedy chcielibyśmy ustanowić rozdzielność wskazujemy datę zaprzestania prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, czyli dzień kiedy np.: jeden z małżonków się wyprowadził.

Art.  52. §  2.  [Ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd]

Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Ile kosztuje intercyza?

Taksa notarialna za zawarcie intercyzy u notariusza to jest wydatek rzędu ok. 600 złotych brutto, na który składa się taksa notarialna 400 złotych, opłata za wypisy oraz podatek VAT.

Opłata sądowa za pozew o rozdzielność majątkową to 200 złotych.

Czy mieszkanie zakupione przed ślubem będzie wchodzić do majątku wspólnego?

Co do zasady mieszkanie zakupione przed ślubem przez jednego z małżonków nie będzie wchodzić do majątku wspólnego, chyba że zawrzemy intercyzę rozszerzającą wspólność majątkową o to mieszkanie.

Zapraszamy także do zapoznania się z naszym komentarzem do bardzo ciekawego artykułu red. Tomasza Mincera w magazynie Forbes Women: „Nie budujemy razem majątku, nie mamy wspólnego konta. Jak zabezpieczyć się na wypadek rozwodu i podpisać intercyzę?”

Aleksandra Przecherska-Baranowska
adwokat

Zdjęcie: Dimitri Kuliuk

***

Podział majątku po rozstaniu się konkubentów

W Polsce nie ma przepisów, które regulowałyby pożycie między konkubentami. W dużym skrócie nie ma ustawy o konkubinacie czy inaczej ustaw o związkach partnerskich.

W Polsce istnieją przepisy, które regulują stosunki między [Czytaj dalej…]