Niestawiennictwo stron w postepowaniu rozwodowym – co zrobić, aby uniknąć skutków niestawiennictwa w postępowaniu?
Sprawa rozwodowa i strony postępowania rozwodowego
Aby w pełni zrozumieć czym grozi niestawiennictwo stron w postepowaniu rozwodowym, sprawdźmy w jaki sposób wszczyna się postepowanie rozwodowe i jaki jest cel rozprawy rozwodowej.
W jaki sposób wszczyna się postępowanie rozwodowe?
Postępowanie rozwodowe rozpoczyna się poprzez wniesienie pozwu przez małżonka, który domaga się rozwiązania małżeństwa.
Małżonek, który wnosi pozew nazywany jest powodem, natomiast drugi ze współmałżonków określa się mianem pozwanego.
Cel rozprawy rozwodowej
Najważniejszym celem rozprawy rozwodowej jest przeprowadzenie przez sąd odpowiedniego postępowania dowodowego, którego przedmiotem jest przede wszystkim ustalenie okoliczności dotyczących przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego, dzieci stron i ich sytuacji, w razie uznania powództwa przez stronę pozwaną – przyczyn, które skłoniły ją do takiego kroku.
W sprawie rozwodowej obowiązkowe jest przeprowadzenie przez sąd przesłuchania stron, ponieważ to ich zeznania stanowią najlepsze źródło informacji dotyczących problemów małżeńskich.
Ograniczenie tylko do przesłuchania stron jest możliwe w przypadku, gdy pozwany uznał żądanie pozwu a małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci. W przeciwnym razie wymagane jest przeprowadzenie pełnego postępowania dowodowego.
Obowiązek obecności powoda
Zgodnie z obowiązującymi przepisami rozprawa rozwodowa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron.
Niemniej jednak warto podkreślić, że jako inicjator postępowania rozwodowego, powód ma obowiązek uczestniczenia w pierwszej rozprawie.
Niestawiennictwo powoda na tym etapie może skutkować zawieszeniem postępowania przez sąd.
>>> Czy można uchylić się od alimentów z powodu niskich zarobków? Sprawdź w artykule: Minimalne alimenty na dziecko w 2024 roku
Co się stanie gdy postępowanie rozwodowe zostanie zawieszone z powodu niestawiennictwa jednej ze stron?
Jeżeli postępowanie zostało zawieszone z powodu niestawiennictwa jednej ze stron, jego wznowienie jest możliwe tylko na wniosek powoda, jednak nie wcześniej niż po trzech miesiącach od daty zawieszenia.
Jeśli taki wniosek nie zostanie złożony w ciągu roku od zawieszenia, sąd może umorzyć postępowanie.
Umorzenie to ma takie same skutki, jak w przypadku ugody stron lub niestawiennictwa.
Warto zaznaczyć, że choć powód nie traci prawa do ponownego wniesienia pozwu, to jednak poprzednie postępowanie nie ma żadnych skutków prawnych, jakie zazwyczaj wiążą się z wniesieniem pozwu rozwodowego.
Innymi słowy, konsekwencje prawne są takie, jakby pozew rozwodowy nigdy nie był skierowany do sądu.
Należy podkreślić, że nieobecność powoda w późniejszych etapach sprawy, na kolejnych rozprawach, nie wywołuje już takich skutków procesowych.
Co jeśli jedna ze stron nie stawia się na rozwód? Jak uniknąć skutków niestawiennictwa w postępowaniu?
Powód może uniknąć wszystkich opisanych powyżej skutków swego niestawiennictwa, jeżeli w należyty sposób usprawiedliwi jego przyczyny.
Podstawą do tego jest ważne zdarzenie losowe, na przykład pogrzeb bliskiego członka rodziny lub przyczyna związana ze złym stanem zdrowia.
Trzeba jednak pamiętać, że zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby strony wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego.
Wykaz lekarzy sądowych dla obszaru właściwości danego sądu okręgowego prowadzi jego prezes. Jest on zamieszczony na stronie internetowej danego sądu.
Nie ma żadnych negatywnych konsekwencji w stosunku do pozwanego z tytułu niestawiennictwa na rozprawę rozwodową.
Należy podkreślić, że zasady dotyczące niestawiennictwa i ewentualnego wydania wyroku zaocznego w postępowaniach rozwodowych wynikają z ogólnych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących postępowania procesowego.
Mimo że sprawy rozwodowe są uznawane za postępowania odrębne, stosuje się do nich odpowiednio przepisy.
Wyrok zaoczny
Kiedy sąd może wydać wyrok zaoczny?
- pomimo niezłożenia przez pozwanego odpowiedzi na pozew skierowano sprawę do rozpoznania na rozprawie, a pozwany się na niej nie stawił, lub
- pomimo stawienia się na rozprawie pozwany nie bierze w niej udziału.
W sytuacji, gdy pozwanego nie ma na rozprawie, sąd przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda dotyczące faktów zawartych w pozwie lub pismach procesowych dostarczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że wzbudzają one uzasadnione wątpliwości lub zostały przedstawione w celu obejścia prawa.
Warto podkreślić, że wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie traktowany jako wyrok zaoczny, jeśli pozwanym żądał przeprowadzenia rozprawy w jego nieobecności lub już składał wyjaśnienia ustnie lub na piśmie w sprawie.
W przypadku braku dostarczenia dowodu doręczenia odpowiedniego wezwania na dzień rozprawy, sąd ma możliwość wydania wyroku zaocznego w ciągu dwóch tygodni na posiedzeniu niejawnym, jeśli w tym czasie otrzyma stosowny dowód. Wyrok ten wiąże sąd od chwili podpisania jego sentencji.
Sąd doręcza obu stronom wyrok zaoczny z urzędu. Pozwany, przeciwko któremu taki wyrok zapadł, może wnieść sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od daty jego doręczenia.
>>> Kiedy sąd może ustanowić opiekę naprzemienną?
Grzywna
Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeśli strona wezwana do osobistego stawiennictwa nie pojawi się bez usprawiedliwionych powodów na posiedzeniu, sąd może orzec grzywnę zgodnie z przepisami dotyczącymi kar za niestawiennictwo świadka.
Wysokość grzywny może wynieść do trzech tysięcy złotych, a jej ściągnięcie odbywa się poprzez egzekucję sądową na rzecz Skarbu Państwa.
Warto jednak zaznaczyć, że sąd nie ma uprawnienia do nakładania przymusowego sprowadzenia strony.
Co się stanie, jeśli strony nie stawią się na rozprawie?
Zgodnie z ogólnymi zasadami procesowymi, sąd może jedynie przesłuchać obecną stronę lub zupełnie pominąć ten dowód, jeśli z przyczyn natury faktycznej lub prawnej możliwe jest przesłuchanie tylko jednej strony co do spornych okoliczności.
Przenosząc te zasady na grunt sprawy rozwodowej, należy podkreślić, że dopuszczalna jest tylko pierwsza opcja, czyli przesłuchanie jednej obecnej strony.
Niemożliwe jest zatem całkowite pominięcie tego dowodu.
Sąd Najwyższy stwierdził, że jeśli istnieją przeszkody faktyczne lub prawne do przesłuchania obu stron, albo jedna ze stron nie stawiła się na przesłuchanie, to zasada ta nakazuje przesłuchanie jednej strony, zamiast zrezygnowania z dowodu z przesłuchania stron w ogóle.
Warto podkreślić szczególną dokładność i uwagę w przypadku przeprowadzania tego dowodu w sprawach małżeńskich z uwagi na doniosłość informacji uzyskiwanych od stron w toku przesłuchania.
Należy także ostrożnie podchodzić do ograniczania tego dowodu do przesłuchania jednej strony, gdy przesłuchanie obu stron było możliwe, aby uniknąć naruszenia zasady równouprawnienia stron.
Wnioskiem jest, że dopuszczalne jest nie przesłuchanie pozwanego, który nie pojawił się na rozprawie, jednak konieczne jest wysłuchanie powoda.
Dotyczyć to będzie istotnych okoliczności z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy, takich jak trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, sytuacja opiekuńczo-wychowawcza dzieci, alimenty dla dzieci i dotychczasowego współmałżonka, oraz inne kwestie procesowe, np. eksmisja małżonka pozwanego ze wspólnie zajmowanego mieszkania czy ustalenie sposobu korzystania z niego.
Niestawiennictwo na rozprawie, mające na celu uniknięcie wydania wyroku rozwodowego, może wydłużyć postępowanie, ale nie uniemożliwi go zakończenia.
Aleksandra Przecherska-Baranowska
adwokat
Zdjęcie: Liza Summer
***
Czy paragon może być dowodem w sądzie?
Osoba, która występuje do sądu w celu uzyskania zasądzenia alimentów, musi udowodnić wysokość ponoszonych przez nią kosztów związanych z utrzymaniem wspólnego dziecka.
Do tego celu można wykorzystać różne środki, a paragony fiskalne są jednym z najczęściej stosowanych. Czy słusznie? [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }